WAZIRI ABANWA UHABA WA MAFUTA

Suala la amfuta ya kula  limetikisa bunge huku Spika  wa bunge Job Ndugai , akimwagiza waziri wa viwanda ,biashara na uwekezaji  Charles Mwijage ,kuandda na kuwasilisha bungeni  jijini Dodoma majibu ya uhakika kuhusu tatizo hilo.

Ndugai alitoa kauli hiyo baada ya wabunge wawili wa Chama Cha Mapinduzi (CCM),

George Lubeleje (Mpwapwa) na Hussein Bashe (Nzega Mjini) kuliibua tena sakata hilo bungeni jana asubuhi.

Mara tu baada ya kumalizika kwa kipindi cha 'Maswali', wabunge hao walisimama na kuomba mwongozo wa Spika kuhusu kile walichodai kupanda kwa bei ya mafuta ya kula  nchini kutokana na kuzuiwa kwa meli za mafuta zinazodaiwa kuwa na mafuta ghafi kwenye Bandari ya Dar es Salaam.

Katika kujenga hoja yake, Lubeleje alisema mbali na nchi kukabiliwa na uhaba wa sukari, baadhi ya vyombo vya habari vimeendelea kuripoti kuhusu upungufu wa mafuta ya kula huku wenye viwanda wakisitisha uzalishaji kwa kukosa mafuta ghafi.

"Sasa, Waziri wa Biashara anasemaje kama tukikosa mafuta ya kula nchi nzima, tufanye nini?," alisema Lubeleje ambaye kwa sasa ndiye mbunge mkongwe zaidi nchini.

Hoja hiyo iliungwa mkono na Bashe ambaye alidai bei ya mafuta aina ya Korie imepanda kutoka Sh. 23,000 hadi 40,000 kwa ndoo ya lita 10 na kwa ndoo ya lita 20 imepanda kutoka Sh. 50,000 hadi 73,000.

“Kuna haja ya kutoa mwongozo serikali ije na kauli rasmi kuhusu hii 'crisis' (janga) ya mafuta na sukari. Tunafanya nini kama nchi kuweza kumpunguzia mzigo mwananchi?" Bashe alihoji na kuongeza:

"Ongezeko la bei ni zaidi ya asilimia 20 kwa kipindi cha miezi mitatu wakati waziri jana (juzi) alisema bado upimaji unaendelea kati ya taasisi yaani TBS (Shirika la Viwango), Mkemia Mkuu wa Serikali na UDSM (Chuo Kikuu cha Dar es Salaam)."

Katika mwongozo wake kwa wabunge hao, Spika Ndugai alisema kuwa licha ya waziri kutoa maelezo, anaona hayatoshelezi hivyo akamtaka kuandaa majibu mazuri zaidi na kulieleza Bunge kuhusu suala hilo.

Awali akitoa ufafanuzi bungeni kuhusu sakata hilo, Mwijage alisema ni vyema Watanzania wakaelewa vizuri kuhusu ongezeko la uhaba wa mafuta.

"Tanzania tunazalisha mafuta kutokana na mbegu mbalimbali zikiwamo alizeti, karanga ufuta na pamba, kiasi hicho hakikidhi mahitaji," alisema.

Aliongeza kuwa mbegu hizo zinazalisha mafuta kwa asilimia 30, lakini pia sehemu ya kiasi hicho hususani ya mafuta ya alizeti inauzwa nchi za nje kutokana na kuwa na mahitaji makubwa.

"Ili kukidhi mahitaji ya nchi, huagizwa mafuta kutoka nje ambayo ni mafuta ghafi na yaliyosafishwa kutoka nchi za Indonesia na Malaysia," Mwijage alisema na kueleza zaidi:

"Mafuta ghafi yakiingizwa nchini, sheria ya Tanzania hutoza asilimia 10, wakati Kenya hutoza asilimia sifuri, tukiwa tunalenga kuwapa faida wazalishaji wa mbegu wa Tanzania kupata faida na viwanda viweze kusimama."

Waziri huyo alibainisha kuwa tatizo lililoleta shida ni mafuta tani 40,000 yaliyopo ndani ya matenki na meli zilizopo nje kuwa na utata kwenye vipimo.

"Wataalamu wetu walipoyapima kuna nyaraka zinasema ni mafuta ghafi, kuna zinazosema si ghafi, mtoza ushuru anasimama katikati, sasa yakiingia nchini tukisema si ghafi, serikali itapoteza ushuru wa Sh. bilioni 22," alisema.

Aliongeza: "Ikaundwa kamati chini ya wizara yangu, kujua ni kipi, haichukui mwaka kupima ila vipimo vya watalaamu ndiyo vimemsababisha mtoza ushuru (TRA) awe na mashaka."

Mwijage alisema alizungumza na watalaamu wanaohusika kuhusu suala hilo, hivyo anaamini wataalamu watakuja na majibu.

Alisema alishatoa ushauri kwa TRA na wenye mafuta lakini hawakukubaliana nao, akieleza kuwa katika ushauri huo alitaka nusu ya mzigo ushushwe kwa makubaliano.

"Tunalazimika kuhakikisha kila shilingi inakusanywa, sasa wale waokusanya wanapopata mashaka inakuwa shida, tunalifuatilia na wahusika nipo nao ili kila upande upate haki.

Nimekuomba kabla ya saa 11 jioni (jana) nirudi kuja kukupa majibu," alisema Mwijage.

KUBANGAIZA

Baada ya waziri kutoa ombi hilo, Spika Ndugai alilikubali lakini akasisitiza ni lazima serikali iwasilishe majibu bungeni jana jioni.

"Bahati nzuri nitakuwa hapa (kwenye Kiti cha Spika), ni utamaduni duniani kote. Tunapokuwa bungeni lazima tuseme ukweli, tukigeuza Bunge kuwa mahali pa kubangaiza, haitakuwa sawasawa. Kwa hiyo, saa 11 tuje na maelezo ya jambo hilo," Spika Ndugai aliagiza.

Kiongozi huyo wa Bunge pia alimtaka Mwenyekiti wa Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Viwanda, Biashara na Mazingira, Sadick Murad, kueleza kilichojiri wakati kamati hiyo ilipokutana na TBS.

Kutokana na agizo hilo, Murad alisima na kueleza kuwa walikutana Jumamosi na kuzungumzia suala hilo wakiwa na watendaji wa wizara, TBS, Tume ya Ushindani (FCC) na Wakala wa Usajili wa Majina na Leseni za Biashara (Brela).

Alisema kuwa katika semina hiyo, kulijitokeza suala hilo kuwa zipo meli ambazo kwa zaidi ya wiki mbili zimezuiwa mkanganyiko wa aina ya mafuta ziliyobeba.

"TBS wamesema ni mafuta ghafi, Mkemia Mkuu anasema ni mafuta ghafi, TRA wanasema siyo ghafi, tukauliza TRA wana maabara yao?

"Baada ya kuuliza hivyo, ikaanza mijadala hadi kufika leo (jana) mafuta yameanza kupanda bei na viwanda havina mafuta ghafi na bei zimeendelea kupanda. Niombe saa 11 tupate majibu ya uhakika," Murad alilieleza Bunge.

Kutokana na maelezo hayo ya Mbunge huyo wa Mvomero (CCM), Spika Ndugai alisimama na kusema anatoa nafasi kupata ufafanuzi huo ili uhalisia upatikane.

"Mnatukifikisha mahali pagumu sana kwa mambo madogo sana. Hivi kweli nchi hii leo wale wote tuliosoma Chemistry kupima mafuta kujua ghafi au safi hiyo ni rocket science?" Spika Ndugai alihoji.

"Kitu cha dakika 15 watu wanazunguka. Nilisema kama TRA hamwamini Mkemia Mkuu, ana maabara yake, pelekeni Afrika Kusini, Nairobi (Kenya) au London (Uingereza), dakika chache majibu unapata, unapiga kodi mambo yameisha.

"kama ikitengeneza mazingira ya TRA kusema mbabe mmoja anasema, haiwezi kuwa hivyo kwani mafuta hayo kusalia bandarini yatakapoingia 
mtaani atakayelipia ni mwananchi wala siyo matajiri.

NIPASHE